Lviv, Lvov, Lwow, Lemberg, Leopolis ….de naamwisselingen die deze stad in de Oekraïne heeft ondergaan, weerspiegelen de woelige geschiedenis. Oostenrijkers (Habsburgse Rijk), Polen, Russen en Duitsers maakten er de dienst uit. En zo nu en dan de Oekraïners zelf.

Bij Nederlanders geniet deze stad met 760.000 inwoners in de westpunt van de Oekraïne weinig bekendheid. Na een tripje van enkele dagen in augustus 2018 kwalificeer ik Lviv als een absolute aanrader. Op voorwaarde dat je van Oost-Europese steden houdt. De stad doet bij vlagen denken aan bij voorbeeld Riga, Boedapest en Breslau.
Lviv heeft een aantrekkelijk en intiem historisch centrum; intact en vakkundig gerestaureerd. Het bleef gevrijwaard van imbeciele verkeersdoorbraken.

Het toerisme heeft sedert tien jaar vaste voet gekregen. Polen vormen het grootste contingent; de Poolse grens ligt op minder dan 80 km. afstand. In de binnenstad rukken horecatenten en souvenirshops op. Dat het centrum de status van Unesco Werelderfgoed heeft, helpt om het niet uit de hand te laten lopen. Uit een enkele bar klinkt harde teringmuziek maar dat is incidenteel.

Wijn, bier en maaltijden zijn uiterst gunstig geprijsd. Het lokt doorgaans allerlei fout volk aan, dat zich – al dan niet gehuld in konijnenpak ter gelegenheid van een vrijgezellenparty – luidruchtig voor een habbekrats laat vollopen. Dat dit in Lviv meevalt komt waarschijnlijk omdat een directe vliegverbinding (nog) ontbreekt; je moet overstappen, in Kiev of Warschau.

Om het centrum heen bevinden zich wijken met imposante gebouwen en buurten met woonbebouwing, voor een deel in Jugendstil. Waar gesloopt is, staat nieuwbouw in sobere sovjet-stijl; enkele recentere transformaties zijn beter aan hun omgeving aangepast.

Juist dat verval oefent op ons een zekere aantrekkingskracht uit; het doet denken aan die andere Oost-Europese steden, maar dan zo n dertig jaar geleden. Als daar ook nog een trammetje doorheen rijdt dat rechtstreeks door kan naar het museum, is het sfeerbeeld wel compleet.

In de periode 1941-1945 zuchtte Lviv onder de Nazi-terreur. De grote joodse gemeenschap van 160.000 mensen is nagenoeg geheel uitgeroeid en 26 synagogen zijn verwoest. Het is een beetje speuren naar de herinneringen aan deze verschrikkelijke gebeurtenissen, maar ze zijn er wel degelijk.

Na 1945 joegen de Russen een groot deel van de oorspronkelijke bevolking weg. Russen en Polen namen hun plaats in. Daarom hebben de huidige bewoners van Lviv een relatie met de stad die slechts 60 jaar teruggaat. Zij hebben geen emotionele band met het bewogen en rijke verdere verleden.

Het is een van de ‘paradoxen’ die treffend beschreven staan in het fraai uitgegeven boek Lviv, stad van paradoxen. Drie Nederlanders schreven het boek en een eveneens Nederlandse fotograaf voorzag het van sfeervolle beelden. Het is geen echte reisgids, meer een verzameling essays.

Traditionele reisgidsen schenken uitbundig aandacht aan de historische kerken. Maar ook de nieuwe wijken herbergen forse godshuizen van verschillende denominaties (katholiek en orthodox in verschillende varianten). Geloof is populair, kennelijk niet alleen bij de oude generatie. De zondag dat wij er waren, bleek een (katholieke) feestdag. De belangstelling was overweldigend.

Opvallend: de grootste Duitse reisgids over Lviv wijdt twintig pagina s aan de begraafplaats Lychakiv. Hoewel zeker een bezoek waard, illustreert het de onevenwichtigheid in de doorsnee-gidsen.

Dat heeft ook een voordeel: er valt meer zelf te ontdekken. Zoals een tramrit met lijn 7 (voor omgerekend 15 cent) naar een van de enorme buitenwijken, in hard-core Plattenbau-stijl. De andere kant van Lviv.

Oekraïne geldt als een corrupt land; het zal best, maar in het dagelijks bestaan van de toerist is het niet te merken. De mensen zijn vriendelijk en hulpvaardig; zijn blij met bezoek van buiten. De bevolking is arm, met uitzondering van een bovenlaag die zich in uiterlijk nauwelijks van ons onderscheidt.
Van politieke spanningen viel niet veel te merken, althans niet aan de oppervlakte. Poetin is enigszins een obsessie; hij pikte de Krim in en stimuleert de semi-burgeroorlog in de Oost- Oekraïne. Je kunt wc-papier met de beeltenis van Poetin kopen, of een deurmat met zijn portret.

Tekortkomingen blijven niet verborgen. Wij bezochten het – uit de Habsburgse periode stammende – centrale treinstation dat buiten het centrum is gesitueerd.

De toegangsweg verdient de kwalificatie ‘bende’: een ongestructureerde en deels ongeplaveide openbare ruimte. Een pittige regenbui veranderde de entree naar het station in een kolkende modderstroom.

Zo keurig als de luchthaven erbij ligt, zo achterlijk is de situatie daar.

Wij verbleven in hotel Dnister, een gerenoveerde tent in Sovjet-stijl, subliem gelegen. Prima, zeker ook de maaltijden.

Ook andere hotels krijgen zeer goede beoordelingen. Overal kunnen euro’s gewisseld worden voor de lokale munteenheid (zonder afleggerij).
Tot slot nog een tip: vlieg liever niet met de Poolse maatschappij Lot. Alles vertraagt en het cabinepersoneel laat te veel handbagage toe om de problemen die daardoor ontstaan vervolgens niet op te lossen. ‘Flying Lot, better not’.